In deze documentaire zien we hoe een jonge jazzpianist uitgroeit tot een gevierd filmcomponist. Steven Spielberg, George Lucas, J.J. Abrams en anderen vertellen over hun relatie met John Williams.
Music by John Williams is door Vince Christiaans op 12 november 2024 beoordeeld met een 9 / 10.
Bij het maken van een film kan een regisseur gebruik maken van heel wat hulpmiddelen. Door de juiste inzet van camerawerk, casting, decors, kostuums, montage en special effects kan een filmmaker je wijsmaken dat je wordt verscheurd door een witte haai, op de vlucht slaat met een oerlelijk buitenaardse wezen, vooraan staat te knikkebenen bij de landing op Omaha Beach of het universum redt van je astmatische vader.
Toch is er één element dat maar al te vaak wordt vergeten; dat laatste zetje waardoor een film je met huid en haar opslokt. Momenteel is componist John Williams de meester van deze onzichtbare kracht. In de documentaire Music by John Williams vertellen o.a. Steven Spielberg, George Lucas, Ron Howard, J.J. Abrams, Alan Silvestri, Thomas Newman en Chris Martin over de impact die Williams heeft gehad op hun werk.
‘Meer dan alleen een lofzang voor een meestercomponist.’
Van alle deelnemers deelt Steven Spielberg de meest innige band met John Williams. De regisseur verzamelde al van jongs af aan soundtrackalbums en zijn liefde voor The Reivers (1969) inspireerde hem om Williams in te huren voor zijn debuutfilm The Sugarland Express (1974). Toen het duo een jaar later hele menigten met watervrees opzadelde was er geen weg meer terug.
Net als de stekende snaren uit Psycho (1960), zijn de lage tonen uit Jaws (1975) van een haast primordiale aard. De muziek beschrijft precies het gevoel dat je krijgt als er in het water iets langs je benen glipt. Dankzij Jaws werd Williams uitgenodigd om het moderne Star Wars (1977) van een klassiek geluid te voorzien en vervolgens bedacht een scala aan iconische thema's voor Superman (1978), Indiana Jones (1981), Jurassic Park (1993), Schindler's List (1993), Home Alone (2001) en Harry Potter (2001).
Halverwege de docu herinnert regisseur J.J. Abrams zich een tijd voor videobanden, dvd's, blu-ray's en streaming; hoe hij als kind filmmuziek luisterde met de LP-hoes op schoot, klaar om zijn favoriete bioscoopervaringen op indirecte wijze opnieuw te beleven. Net als zoveel andere jonge luisteraars ontwikkelde Abrams via het werk van John Williams zijn liefde voor orkestrale muziek.
Anno 2024 componeert en dirigeert de 92-jarige Williams er nog driftig op los. Zijn meest recente titels — The Fabelmans (2022) en Indiana Jones and the Dial of Destiny (2023) — werden beide genomineerd voor een Academy Award. Inmiddels staat de teller op vierenvijftig Oscarnominaties, waarvan hij er vijf wist te verzilveren. Gezien al die erkenning heeft een diepgaande documentaire over zijn carrière nog vrij lang op zich laten wachten.
Misschien was het een kwestie van wachten op de juiste persoon, want de regisseur van Music by John Williams is als geen ander bekend met dit onderwerp. Laurent Bouzereau is zo'n beetje de meester van de making-ofs en deze ervaring zorgt voor openhartige gesprekken, ondersteunt door eindeloze rollen aan archiefmateriaal. Bij de interviews valt telkens op dat John Williams zich net als zijn muziek liever op de achtergrond begeeft.
Dat wil niet zeggen dat Williams' slechts achtergrondmuziek maakt. Zijn stukken spelen keer op keer een actieve rol in de verhaalvertelling. Hiervoor maakt hij veelvuldig gebruik van leidmotieven; een techniek waarbij aparte muzikale thema's de verschillende personages en ideeën in de film vertegenwoordigen. Denk hierbij aan het haaiendeuntje in Jaws, Darth Vader's marsmuziek en de vijf tonen uit Close Encounters of the Third Kind (1977).
Vooral nu we steeds vaker synthetische in plaats van orkestrale filmmuziek horen is een documentaire over een maestro van de klassieke aanpak meer dan welkom. Hoewel het robuuste geluid van Hans Zimmer en kornuiten indrukwekkend is, blijft er maar weinig over van de romantiek waarmee John Williams, Bernard Herrmann, Jerry Goldsmith, Ennio Morricone, Elmer Bernstein en Maurice Jarre het filmlandschap lieten schitteren.
Heel verrassend is de documentaire dan weer niet. Aangezien zijn carrière eigenlijk alleen maar ups kent is er geen sprake van een sensationele comeback of heruitvinding. Op persoonlijk vlak is dat weer anders. Vooral als Williams vertelt over het verlies van zijn vrouw Barbara Ruick komt Bouzereau heel dicht bij de man achter de muziek. Dankzij deze momenten wordt Music by John Williams meer dan alleen een lofzang voor een meestercomponist.
Te zien op Disney+
