Na een traumatisch bioscoopbezoek ontwikkelt de jonge Sammy Fabelman (Gabriel LaBelle) een fascinatie voor films. Terwijl het huwelijk van zijn ouders uit elkaar valt, zoekt Sammy zijn heil in de kunst van het filmmaken.
The Fabelmans is door Vince Christiaans op 4 februari 2023 beoordeeld met een 8,5 / 10.
Met zijn semi-autobiografische film The Fabelmans vertelt Steven Spielberg over zijn oorsprong als filmmaker. Een ontstaansgeschiedenis die ons terugvoert naar zijn eerste bioscoopbezoek ergens in de vroege jaren '50. De film die draaide was Cecil B. DeMille's The Greatest Show On Earth (1952) en de denderende treincrash maakte zo'n diepe indruk op de psyche van een jonge Spielberg dat hij lichtelijk getraumatiseerd het filmtheater verliet.
Het is nu eenmaal zo dat de dingen waar we als kind bang voor zijn een mysterieuze aantrekkingskracht op ons uitoefenen. Voor Spielberg was dit niet anders. Na het zien van de film bootste hij de crash na met zijn speelgoedtrein. Om het prijzige speeltje te sparen stelde Spielbergs moeder voor om de botsing te filmen, zodat haar zoon het schouwspel kon blijven bekijken totdat zijn angst was verdwenen.
‘Voor kijkers met kennis van Spielbergs latere carrière zullen veel puzzelstukjes op hun plek vallen.’
Dit kantelpunt in Spielbergs leven wordt liefdevol gerecreëerd in het eerste halfuur van The Fabelmans. Het is een prachtige opening, maar ook een bekentenis. Spielberg geeft toe dat deze film een vorm van verwerking is. Net zoals het filmen van speelgoedtreintjes hem als kind bevrijdde van zijn treintrauma, zo is het maken van The Fabelmans voor de volwassen Spielberg een manier om de scheiding van zijn ouders een plekje te geven.
Iedereen die bekend is met zijn werk weet dat gebroken gezinnen een terugkerend motief zijn voor Steven Spielberg. Je kan daarom stellen dat hij zijn hele carrière heeft opgebouwd naar The Fabelmans. Van Close Encounters of the Third Kind (1977) en E.T. The Extra-Terrestrial (1982) tot Indiana Jones and The Last Crusade (1989), Catch Me If You Can (2002) en War of the Worlds (2005); Spielbergs oeuvre zit boordevol afwezige vaders en stukgeslagen gezinnen.
Aanvankelijk richt de film zich op Spielbergs alter ego Sammy Fabelman, totdat het drama tussen vader Burt (Paul Dano) en moeder Mitzi (Michelle Williams) de verhaallijn steeds verder overneemt. Burt is koel en wetenschappelijk, terwijl Mitzi nauwelijks de kans krijgt om haar artistieke kant tot uitdrukking te brengen. Het leidt tot een huwelijk vol frustratie en onbegrip. Niet liefdeloos, maar wel uitzichtloos.
Sammy ontsnapt aan de huiselijke spanningen door zich te richten op zijn geweldige ontdekking; films maken. Hierbij komen de artistieke genen van zijn moeder en het technische inzicht van vaders kant goed van pas. De tienerversie van Sammy wordt gespeeld door Gabriel LaBelle. Hij lijkt niet alleen qua uiterlijk op Spielberg, maar heeft ook zijn vogelachtige lichaamstaal perfect onder de knie. Daarbij verrast LaBelle ons door zijn ironische gevoel voor humor.
The Fabelmans ziet er gelukkig niet zo extreem gelikt uit als het gros van Spielbergs recente output. Sterker nog, deze film beschikt over een spontaniteit die we lang niet meer van hem gewend zijn. Zelfs de komische momenten zijn een stuk minder safe dan de humor in, bijvoorbeeld, The BFG (2016) of Ready Player One (2018). Zo is Sammy's eerste romantische ervaring ontzettend geestig. De brave Joodse jongen deelt zijn eerste kus namelijk in een meisjesslaapkamer die volhangt met portretten van kinneke Jezus.
Natuurlijk grijpt Spielberg hier en daar de kans om zijn jeugd te herschrijven. Zo zal Sammy Fabelman waarschijnlijk een stuk knapper, slimmer en moediger zijn dan de echte Steven Spielberg op die leeftijd. Daarnaast geniet de filmmaker het voordeel dat hij de keerpunten in zijn leven kan voorzien van John Williams' ontroerende muziek; waardoor zelfs de meest droevige momenten worden voorzien van een gouden randje.
The Fabelmans is in alles een persoonlijk project voor Steven Spielberg. Dit gegeven maakt de film minder toegankelijk, maar voor kijkers met enige kennis van Spielbergs latere carrière zullen veel puzzelstukjes op hun plek vallen. Toch blijft het bijzonder dat de filmmaker zelfs met dit heel specifieke verhaal bijzonder veel universele raakvlakken weet te vinden. Iedereen zal in The Fabelmans emoties tegenkomen die ze herkennen uit hun eigen leven. Wat dat betreft laat Spielberg opnieuw zien dat hij de empathiemachine genaamd film als geen ander kan bespelen.
Te zien op Pathé Thuis
